Paratiroidektomi

Paratiroidektomi

Paratiroid adenom, paratiroid bezinin iyi huylu tümörüne verilen addır. Ameliyat öncesi yapılan, ultrasonografi, sintigrafi gibi tetkikler neticesinde adenomun yeri tespit edilmişse, cerrahın da hastanın da işi daha kolay olacaktır. Boynun ön bölgesinden yapıaln 3-4 cm'lik bir kesi ile ameliyat öncesi tespit edilen yerdeki adenom bulunur ve çıkarılır. Hem ameliyatın süresi kısadır hem de hasta kısa sürede iyileşir.

Ameliyat öncesi yapılan radyolojik testler sonucu adenomun yeri tespit edilemiyorsa, cerrahın işi zorlaşacaktır. Bazı durumlarda milimetrik boyutlarda olan adenomu bulmak için çok dikkatle çalışmak gerekebilir. Bazı durumlarda da boyunda yapılan kesinin genişletilmesi gerekir. Adenomların yeri, ameliyat öncesinde tespit edilememiş olsa da, deneyimli cerrahlar mutlaka üstesinden gelecektir. Ancak adenomun bulunamama olasılığı olduğu da unutulmamalıdır.

Paratiroid Bezler Nedir?

Paratiroid bezler vücutta genellikle 54 adettir. Boynun her iki yanında olan üst ve alt paratiroid bezlerin sayıları ve lokalizasyonları değişkenlik gösterebilir. Paratiroid bezlerin yerleşiminin ve makraskopik görünümlerinin doğru tespit edilmesi hem kendinden kaynaklanan patolojilerin tedavisi sürecinde hem de tiroid bezi cerrahisi sırasında korunmaları için oldukça önemlidir. Bu bezler vücudun kalsiyum dengesini düzenlemek için önemli fonksiyonu bulunan parat hormonu (PTH) salgılamakla görevlidir.

Paratiroid bezlerde gelişen patolojilere bağlı olarak, yapılacak cerrahi girişimler de değişiklik gösterir. En sık karşılaşılan patoloji tablosu, tek bir paratiroid bezdeki iyi huylu tümör gelişmesidir. Daha az oranda ise her 4 bezde büyüme (hiperplazi), çift adenom olması ve nadir de olsa paratiroid kanseri görülebilir. Hiperparatiroidizm hastalığından dolayı şikayet ve bulguları olan hastalarda cerrahi tedavi uygulanır. Bazı asemptomatik olgularda ise cerrahi tedavi yüz güldürücü sonuçlar veriri. Tecrübeli cerrahların tedavi başarısı %95’in üzerindedir.

Paratiroid Tümörleri Nelerdir?

Bir dokudan kaynaklanan ve kitle görünüm alan oluşumlara tümör adı verilir. Tümörler iyi huylu (selim) ve kötü huylu (malign) olmak üzere iki çeşide ayrılır. Tümörler bazen gözle görülemeyecek kadar küçük olabilir. Bazı durumlarda çevresindeki organları itip, bulunduğu yerden dışarıya doğru çıkıntı yapacak kadar büyük bir görünüme de ulaşabilirler. Paratiroid tümörler ise genellikle birkaç santimi geçmez. Boyun bölgesindeki kasların arasında sıkışıp kaldıkları için genellikle gözle de görülmezler. Hatta elle yapılan ilk muayenede bile nadiren tespit edilen tümörlerdir.

İyi Huylu (Selim) Paratiroid Tümör: İyi huylu paratiroid tümörlerler adenom olarak adlandırılır. Paratiroid tümörlerinin % 95’i iyi huylu olarak belirlenir. Bu da kanser olmadıkları anlamına gelir. Bunlar, adından da anlaşılacağı üzere çevre dokulara yayılım yapmazlar. Kendi kapsülünün dışına asla çıkmazlar. Kan ya da lenf damarları yoluyla vücudun başka yerlerine yayılım göstermeyen tümör türleridir.

Kötü Huylu (Malign) Paratiroid Tümör: Kötü huylu paratiroid tümörler paratiroid kanseri olarak adlandırlır. Oldukça ender görülen bir kanserdir. Paratiroidte bir kitle saptandığı zaman bunun kötü huylu (malign) olma olasılığı % 5 oranını geçmez. Kötü huylu paratiroid tümörleri diğer organlara ait kötü huylu tümörlerden, hastanın hayatını tümörün kendisinin değil, tümöre bağlı olarak gelişen yüksek kalsiyum düzeylerinin tehdit etmesi ile ayrılır. Kötü huylu tümörlerde kanda kalsiyum düzeyleri çok yüksek seyir eder. Bu da kalp kasında kasılma bozukluklarına sebep olabilir ve ani kalp durması gibi hayati riskler taşıyabilir.

Paratiroidektomi Operasyon Türleri

Paratiroid Operasyonunda genel olarak iki ameliyat yönteminden bahsedilir. Bunlar;

Minimal İnvaziv Paratiroidektomi: hangi paratiroid bezinde adenom olduğu operasyondan önce ultrasonografi ve sintigrafi gibi tetkiklerle güvenilir bir şekilde ortaya konmuş olgularda ilk tercih edilmesi gereken yöntemdir.

Boyun Eksplorasyonu: Klasik bir yaklaşım şeklidir. Tiroid ameliyatına benzer şekilde boyunda kesi yapılır. 4 paratiroid bezi görülüp, patoloji netleştikten sonra operasyon gerçekleştirilir. Günümüzde daha çok 4 bez hastalığı olan kişilerde ya da ikinci ameliyat gereken durumlarda tercih edilir.

Paratiroidektomi ameliyatında yapılacak cilt kesisi operasyonun şekline göre belirlenir. Minimal yani odaklanmış cerrahi kesisi yaklasik2.5-3 cm’dir. Klasik boyun eksplorasyonunda tiroid yani halk arasında bilinen adı ile guatr ameliyatına benzer bir kesi yapılır.

Paratiroidektomi Ameliyatı Riskleri Nelerdir?

• Paratiroidektomi operasyonu en az riskli ameliyatların başında gelir. Operasyonundan sonra kesi yeri enfeksiyonu riski yok denecek kadar azdır.
• Operasyondan sonra genellikle antibiyotik kullanılmasına gerek kalmaz. Bu ameliyattan katnaklı olarak operasyon sırasında ya da operasyon sonrasında ciddi bir kanama ihtimali ya da kan verilmesi gibi durumlara gerek kalmaz.
• Sinir yaralanmasına bağlı ses kısıklığı ihtimali de oldukça düşüktür.Kalıcı ses kısıklığı ihtimali ise deneyimli bir cerrahın elinden neredeyse yok denecek kadar azdır. Paratiroid cerrahisi işlemlerinde sinir monitorizasyonu kullanımı ile ses kısıklığı riski azalır. Bazı hastalarda altta yatan patolojiye bağlı olacak şekilde operasyon sonrası hastanın bir süre kalsiyum ve D vitamini kullanması tavsiye edilir. Bu durum hastaların bir bölümünde tedavinin başarısına bağlı olarak gelişen bir hasta öyküsüdür.
• Hastaların yaklaşık olarak %5’inde ilk operasyon başarısız sonuçlanabilir. Operasyon sonrası hastalık hala devam ediyor olabilir ya da bir sure sonra tekrar edebilir. Bu durumla ilgili değişik hipotezler bulunur ve hasta bazında değerlendirilmesi gerekir.
• Paratiroidektomi esnasında soluk borusu, yemek borusu, ana kan ve lenf damarları gibi yaralanmalar meydana gelmesi çok nadir görülür. Operasyonda fark edilmeyen ancak, daha sonra ikinci müdahale gerektiren durumlar çok düşük bir olasılık olarak görülür.

Yukarıda bahsettiğimiz tüm riskler ve yaklaşımlar paratiroid bezi cerrahisi için genel kavramlardır. Doktorunuzla tüm detayları kendi durumunuza göre değerlendirmeniz gerekir.

Paratiroidektomi Sonrasında Nelere Dikkat Etmek Gerekir?

Her ameliyat sonrasında hastanon normal yaşama dönme süresi değişebilir. Her çeşit paratiroid ameliyatı sonrası ellerde, dudaklarda uyuşma, karıncalanma gibi bir miktar kalsiyum düşüklüğü şikayetleri görülebilir. Bu şikayetlerin hangi düzeyde görüldüğü ameliyat öncesi dönemde kandaki kalsiyumun yüksekliğine bağlıdır. Ancak, genellikle tüm şikayetler birkaç gün içinde azalır hatta kaybolur.

DETAYLI BİLGİ AL