Böbrek Ameliyatı

Böbrek Ameliyatı ( Nefrektomi )

Nefrektomi en basit tanımıyla böbreğin vücuttan dışarı çıkarılması işlemidir. Açık ameliyat ya da laparoskopik ameliyat olmak üzere iki farklı şekilde yapılan bu operasyonun temel amacı, böbrek kanseri başta olmak üzere söz konusu organla alakalı birçok hastalığı tedavi etmektir. Aynı zamanda böbrek nakli amacıyla sağlıklı bir böbreğin yaşayan ya da vefat etmiş olan donörden alınması için de nefrektomi yöntemi uygulanmaktadır. Öyle ki böbreğin tamamının alınması tıpta total nefrektomi, bir kısmının alınması ise parsiyel ya da kısmi nefrektomi olarak isimlendirilir.

Radikal (Total) Nefrektomi

Total Nefrektomi, böbreğin vücuttan tamamen çıkarılması için yapılan cerrahi bir müdahaledir. Genellikle böbrek kanseri tedavilerinde sıklıkla total nefrektomi uygulanmaktadır. Çünkü kanserin ilerlemesine bağlı olarak böbreğin yalnızca bir kısmının çıkarılması mümkün değildir. Bu nedenle böreğin ve börek altındaki yağ dokusunun tamamen alınması gerekir. Böbreğin diğer sağlıklı ise tek böbrek, alınan böbreğin görevini üstlenecektir. Fakat her iki böbrekte de tümör tespit edilmişse, total nefrektomi işlemi donör ve alıcının beraber olduğu bir operasyonla yapılır. Açık ameliyat ya da laparoskopik ameliyat yöntemiyle gerçekleştirilen bu işlem, mutlaka alanında uzman hekimler tarafından yapılmalıdır. Operasyonun açık ameliyat şeklinde gerçekleştirilmesi durumunda gerçekleştirilen işlem açık nefrektomi olarak da adlandırılabilmektedir. Bazı durumlarda ise hekimler hastaların çok uzun süre boyunca anestezi altında kalmasını uygun bulmaz. Böyle durumlarda da alternatif olarak kapalı yani laparoskopik yöntemi tercih ederler.

Parsiyel (Kısmi) Nefrektomi

Parsiyel yani kısmi nefrektomi, böbrek kanseri hastalarında böbreğin tamamının değil yalnızca tümörlü dokusunun aldığı ve sağlam böbrek dokusunun bırakıldığı cerrahi bir operasyondur. İşlemi gerçekleştirecek olan hekim, ilk olarak karın duvarında kesi açar. Daha sonra böbrekte kanama meydana gelmemesi adına böbreğe giden ve de böbrekten çıkan damarları klempler. Akabinde tümör çıkarılarak, klempler alınır ve böbreğe yeniden kan akışı sağlanır. Ameliyat süreci, kanserli ya da bozulmuş olan dokunun büyüklüğüne göre değişkenlik gösterecektir. Ancak ortalama olarak 1 ya da 2 saat sürer. Genellikle parsiyel nefrektomi işlemi; böbrek kanseri, böbrekte ilaçla tedavi edilemeyen enfeksiyonlar, böbrek yetmezliği, böbrek işlevinde bozulma olması, böbrekte yaralanma, böbreğe giden damarların tıkanmasına bağlı olarak böbreğin kanlanmasının azalması, böbrek kanlanmasında meydana gelen sorun nedeniyle hipertansiyon oluşumu ve doğuştan gelen böbrek anomalileri nedeniyle yapılmaktadır.

Böbrek Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Böbrek ameliyatı börek nakli için yapılıyorsa, çıkarılan böbrek alıcıların sağ ya da sol kasığına konulmaktadır. Ancak pankreas nakli de yapılacak olan kişilerde ve böbrek yetmezliği olan hastalarda, sağ kasık pankreas için ayrılır. Börek ise sol kasığa takılır. Diğer hasta gruplarında ise genellikle ilk tercih sağ kasık olacaktır. Operasyonu gerçekleştirmek için öncelikle hastalara J harfi şekilde sağ kasık bölgesinden vücudun sağ bölümüne doğru uzayan bir kesi açılır. Bu kesi ortalama 15 ile 20 santim olacaktır. Daha sonra börek, karın zarının arkasına gelecek şekilde Ürologlar tarafından yerleştirilir. Akabinde atardamar, toplardamar ve de idrar yolu bağlantıları uygun bir şekilde yapılır. Nefrektomi işleminin bitmesinden sonra ortalama olarak 3 ya da 4 gün sonra alınmak suretiyle hastaya dren yerleştirilir. İdrar bağlantısı yapılır ve idrar yoluna da stent takılır. Stent 3 ya da 4 hafta sonunda alınır. Nefrektomi işlemi mutlaka ameliyathane koşullarında ve iyi bir üroloji ekibiyle gerçekleştirilmesi gereken bir operasyondur. Tüm aşamaların tamamlanmasından sonra kesi açılan yer dikiş atılarak veya stapler ismi verilen küçük tellerle kapatılır. Operasyondan 3 hafta sonra da poliklinik koşullarında dikiş ya da teller alınacaktır.

Böbrek Ameliyatının Riskleri

Böbrek ameliyatı birçok risk taşıyan ciddi bir operasyondur. Hastalar ve hasta yakınları işlem gerçekleştirilmeden önce yazılı bir evrak ile riskler konusunda bilgilendirilir. Risklerin kabul edilmesi durumunda nefrektomi ameliyatı yapılacaktır. Ameliyatın genel risklerini ise şu şekilde özetlemek mümkündür;

• Operasyon esnasında vücuda verilen şekilde nedeniyle kas ağrısı,
• %3.3 ihtimalle büyük böbrek damarlarında kanama (ek cerrahi girişim gerektirir.)
• Böbreğin yalnızca bir kısmı alınacaksa ameliyat bölgesinde %17 ihtimalle idrar kaçağı oluşabilir. (ek cerrahi girişim gerektirir.)
• %2 ihtimalle karın içinde gizli kanama meydana gelebilir. Bu durumda da sıvı tedavisi ya da ek cerrahi girişimi gerekir.
• Karın içinde cerahat birikebilir. Buna bağlı enfeksiyon semptomları oluşabilir.
• Özellikle de erkek hastalarda operasyon sonrasında %1 ihtimalle idrar kesesinin rahat boşalamıyor olmasına bağlı idrar sondası gerekebilir.
• %1.6 ihtimalle bağırsak içeriğinin kaçağına sebebiyet verecek bağırsak yaralanması olabilir.
• Ameliyat sonrasında %5 ihtimalle bağırsak hareketleri yavaşlayabilir ya da durabilir.
• Kilolu hastalarda yar yerinin açılma ihtimali vardır.
• Operasyon sonrasında bağırsaklar arasında %1 ihtimalle yapışıklıklar olabilir.
• Böbrek yetmezliği olabilir. Diyaliz ihtiyacı ortaya çıkabilir.

Aynı zamanda ameliyat esnasında da %8 ihtimal dahilinde olmakla birlikte karbondioksit emilimi ve cilt altında, akciğerlerde ve bağırsaklarda birikmesi riski bulunur. Bu ürologlar tarafından gereken tedavinin uygulanmasıyla düzelebilecek bir durumdur. Çok nadiren de olsa kanama, organ yetmezliği ve ölüm riski vardır.

Böbrek Ameliyatı Öncesi Hazırlık Nasıl Olur?

Nefrektomi ameliyatı yapılmadan önce hastalar ve hasta yakınları detaylı bir şekilde bilgilendirilir. Akabinde ameliyatın açık mı yoksa kapalı mı olarak yapacağına karar verilecektir. Bu aşamada hastalardan kalp ve akciğer testleri istenir. Bunun yanı sıra hekimlerin talep etmesi durumunda kan tahlilleri yapılır ve detaylı olarak incelenir. Hastalar operasyona girmeden önce en az 5 ya da 6 saat boyunca hiçbir şey yememeli ve içmemelidir. Aynı zamanda ameliyattan öncesi günlerde, olası kan transfüzyonunun gerekmesi durumunda ihtiyaç duyulacak kan grubu örnekleri alınır. Bunun yanı sıra ameliyattan önce doktor, bazı ilaçları ve özellikle de kan sulandırıcı özelliği olan ilaçları bırakılması gerektiğini belirtir. Ameliyat günü geldiğinde de alınması gereken birkaç ilaç olabilir. Bu konuda uzman hekimler gerekli bilgileri ameliyat günü içerisinde paylaşır. Nefrektomi operasyonu geçirecek olanların mutlaka tütün ürünlerini kullanmayı bırakması gerekir. Böylece çok daha hızlı iyileşme süreci söz konusu olacaktır.

Böbrek Ameliyatı Sonrasında Dikkat Edilmesi Gerekenler

Operasyonun başarıyla tamamlanıp, ek cerrahi müdahalelere gereksinim olmaması durumunda sağlık ekipleri tarafından hastaların kan basıncı ve diğer vücut fonksiyonları yakın takibe alınmaktadır. Daha sonraki aşamada ise mevcut olacak ağrıların giderilmesi için doktorların önerdiği ağrı kesicilerin kullanılması gerekir. Ameliyat bitiminden kısa bir süre sonra hastalardan yürümeleri talep edilir. Öyle ki hareket etmek hem iyileşmeyi hem de normal fiziksel işlevleri yerini getirebilmeniz açısından çok önemlidir. Ameliyat sonrasında hareket etmek, olası komplikasyonların gelişme olasılığını da azaltıcı etki yapar. Çok kısa bir süre içerisinde de hastalara idrarı doğrudan mesaneden boşaltacak olan kateter takılır. Bu ince ve esnek bir tüp olduğundan ameliyat sonraki süreçte de çok rahat kullanılmaktadır. Nefrektomi operasyonu geçiren hastaların taburcu olduktan sonra da dikkat etmesi gereken birçok nokta vardır. Mesela birkaç gün boyunca mutlaka sıvı diyeti yapılması gerekir. Ayrıca çok yorucu olacak aktivitelerden kaçınılmalıdır. Operasyon sonrasında taburcu edilen hastaların tam iyileşme süreci ortalama 6 hafta sürecektir. Nefrektomi operasyonu sonrasında atılan dikişlerin alınması ve diğer sağlık kontrolleri için mutlaka sağlık kuruluşlarına düzenli ziyaretlerde bulunulması şarttır.

DETAYLI BİLGİ AL