11.12.2024
İstanbul - 8 °C
Yaşamımızın bir döneminde farklı sebeplerle birçoğumuz burnumuza darbe alabiliriz. Aldığımız darbenin şiddetine bağlı olarak burnumuzda hissettiğimiz acı, ağrı ve sızlamayı unutamayacağımız şiddette yaşayabiliriz. Nazal fraktür, burun kemikleri kırığı olarak ifade edilir. Yüz travmaları içinde de en sık karşılaşılan kırık türüdür. Tüm vücut kemikleri içinde burun kemiği üçüncü sırada en sık kırılan kemik olarak sıralanır. Tedavisi ise nazal fraktür onarımı ile gerçekleştirilir.
Reklam Alanı
Yüzdeki en çıkıntılı yapısı olan burun, travmalara oldukça açık bir yapıya sahiptir. Bu travmalar genellikle trafik kazaları, darp, düşme, spor ve oyun yaralanmalarından oluşur. Gençlerde ve özellikle erkeklerde nazal fraktür daha sık görülür. Nazal fraktür tek başına olabileceği gibi travmanın şiddetine bağlı olarak diğer yüz kemik kırıkları ile birlikte de gözlemlenir.
Burun yüzün tam ortasında yer alan hem işlevsel hem de ve estetik açıdan önemli bir duyu organıdır. Burun işlevsel olarak; koku, nefes alma, hava yolunu nemlendirme, yüz ifadesi gibi fonksiyonlara sahiptir. Kemik, kıkırdak ve destek yapılardan oluşan burun, yüz için önemli bir estetik unsurudur. Burnun dış yapısını temel olarak; iki nazaldan oluşan kemik çatı, kıkırdak çatı oluşturur. Bunun dışında dış burun kıkırdağının hareketli uç kısmı ve yumuşak dokular oluşturur. Burun iç kısmı ise kıkırdak ve kemikten oluşur. Burun orta bölmesi ile iki burun boşluğuna ayrılır. Burun boşluklarında burun eti adı verilen yapılar vardır. Ciddi travmalar sonrası tedavi genellikle Nazal fraktür onarımı ile gerçekleştirilir.
Reklam Alanı
Nazal fraktür tanısını koymak için doktor hastanın öyküsünü dinleyerek başlar. Nazal fraktürde fizik muayene ve radyolojik yöntemler kesin tanıyı koymada belirleyicidir. Nazal fraktürde travmanın şiddetine göre çeşitli tablolar izlenir. Bunlar; burunda ağrı ve hassasiyet yaşanması, burunda şişlik, morluk ve burun çatısında kayma, çökme gibi durumlar olabilir. Fizik muayene nazal fraktür tanısında oldukça önemlidir. Burun muayenesinde hasta ağrı ve hassasiyetten şikayetçi olabilir.
Kıkırdaklar arasında seviye farkları oluşabilir. Ayrıca, çıkıntılı kemik yapıların elle hissedilmesi mümkündür. Kırık uçlarının muayenesi sırasında oluşan ses, nazal fraktür bulgusu olarak değerlendirilir. Doktor, fizik muayene sırasında burun içinde kanama görebilir. Burun orta bölmesindeki kaymalar da nazal fraktürü destekler. Doktor gerekli görmesi halinde nazal fraktür onarımı gerçekleştirilir. Radyolojik yöntemler tanı sırasında genellikle tartışmalıdır. Medikolegal açıdan objektif bir kanıt oluşturması tercih sebepleri içine girmesini sağlar. Çoklu kırıklarının tespiti sırasında fizik muayeneyi desteklemesi açısından başvurulan yöntemler içinde radyolojik yöntemler ilk sırada yer alır.
Burun yan grafisi ilk istenen tetkiklerdendir. Sinüs grafisi, paranasal bilgisayarlı tomografi ve bazen hamile ve çocuklarda ultrasonografi talep edilebilir. Bu yöntemler arasında PNS BT genellikle çok gerekmedikçe kullanılmamasına rağmen, en doğru bilginin alınmasını sağlar. PNS BT oldukça yüksek fiyatlı olması ve radyasyon maruziyeti sebebi ile çok ihtiyaç olmadıkça istenmez. Nazal fraktürle beraber çoklu yüz kemiği kırığı tanısında önemli bilgiler verir.
Reklam Alanı
Nazal fraktür onarımı ödem gelişmeden ilk birkaç saat içinde yapılması gerekir. Burunda yaşanan yaygın şişlik hali, kırık redüksiyonu güçleştireceği için, şişlik geriledikten sonra 3 ila 5 gün içinde de Nazal fraktür onarımı yapılabilir. Çocuk hastalarda 7 ila 10 gün, yetişkin hastalarda ise 10 ila 14 gün içinde kemikler kaynamadan tedavi gerçekleştirilmelidir.
Nazal fraktür onarımı şekline karar verebilmek için hastanın yaşı ve kırığın tipi dikkate alınır. Tedavinin temel amacı kırık uçlarını uç uca getirmektir. Kemikleri sabitlemek, stabil olmayan yapıların stabilizasyonunu sağlamak çok önemlidir. Tedavi sırasında burun kırığına eşlik eden burun kanaması ve burun içindeki şişlik ve yaralanmaların tedavisi de beraber yapılmalıdır. Nazal fraktür onarımı genellikle lokal anestezi ile yapılır. Ancak, çocuklarda, uyumsuz yetişkin hastalarda ve komplike fraktürlerde genel anesteziye başvurulur.
Burun kırığının tedavisinde iki yöntem kullanılır. Nazal fraktürde Tip I ve Tip II kırıklar kapalı redüksiyon ile tedavi edilir. Tip II ve Tip III kırıklarda açık redüksiyon ile tedavi gerçekleştirilir. Kapalı redüksiyon uygulamasında burun içine doğru bir şekilde yerleştirilen elavatör yardımı ile nazal kemik dışa doğru redükte edilir. Dışardan parmak ile kırığın derecesi ve stabilizasyonunun ayarlanması gerekir. Bazı Tip I kırıklarda, kırığın şekline göre elavatöre gerek kalmaz. Doktor parmakla bası ile fraktür redükte eder. Redüksiyon tamamlandıktan sonra burnun her iki tarafına antibiyotik emdirilmiş tamponlar yerleştirilir. Burun dışına atel uygulanabilir. Hastanın burnuna tampon yerleştirildiği için uygun antibiyotik tedavisi yapılır. Tamponlar burundan iki gün sonra çıkarılır. Atel ise 7 ila 14 gün sonra alınır.
Reklam Alanı
Nazal fraktür onarımı açık redüksiyon olarak uygulandığında, burun içinde kıkırdaklar arasında gerçekleştirilen bir insizyon aracılığı ile kırık bölgesine ulaşılır. Doğru redüksiyon uygulandıktan sonra kapalı redüksiyonda olduğu gibi tampon, atel ve antibiyotik tedavisi ile süreç yürütülür. Çocuk hastalarda nazal fraktür gelişmesi halinde burundaki büyüme merkezleri zarar görebilir. Böyle bir durumda burun ve yüz gelişimini olumsuz etkileyen fonksiyonel ve estetik bozukluklar ortaya çıkabilir. Dolayısı ile çocuk hastalarda tedaviye daha dikkatli yaklaşılmalıdır.
Nazal fraktür tedavi edilmezse, burun içindeki mukoza yırtığına bağlı burun kanaması çok sık görülür. Bu durum en çok çocuk hastalarda gözlemlenir. Travmanın şiddetli olması, beyin zarı yırtılması ve burundan beyin sıvısı gelmesi gibi riskleri arttırır. Burun kanaması kendiliğinden durabilir. Ancak, genellikle tamponlarla durdurulabilir. Burun tıkanıklığı şikâyeti özellikle çocuk hastalarda büyük bir sıkıntı yaratır. Nazal fraktür onarımı sırasında cerrah, nazal septuma uygun kesi sonrası kan boşaltma işlemi gerçekleştirir. Kan boşaltma yapılmaması halinde bu bölgede abseye sebep olabilir.
Reklam Alanı
Reklam Alanı
